Browse Items (2437 total)
Sort by:
Maitiú na Tamhnaí (1847-1923) - Diansaothraí agus Scoth Seanchaí
Ba i nDoire Luanaigh, baile atá ag bordáil ar thrí mhíle soir ó shráidbhaile an Spidéil, a rugadh agus a tógadh Maitiú Ó Curraoin nó Maitiú na Tamhnaí, faoi mar a thugtaí air. D'réir mar instear ba fhear scolbánta crua fáiscthe é le…
Tags: An Ghaeltacht, Béaloideas, Seanchas, Stair
Níl sibh ceart agus níl sibh sibhialta!'
I 1969 dhúisigh Gaeltacht Chonamara. Thosaigh daoine ag eagrú, ag gearán, ag éilimh a gcearta, ag agóidíocht in aghaidh lucht údaráis, ag labhairt amach ar a son féin. Tarraingíodh aird go náisiúnta ar fadhbanna na Gaeltachta, ó thaobh…
Éamon a Búrc - ag cur síos ar ghábhadh a ndeachaigh sé tríd ar an bhfarraige
Sliocht as bailiúchán de scéalta ón seanchaí Éamon a Búrc arbh as an Aird Mhóir, Carna dhó. Tógadh an scéal seo as bailiúchán a chuir Peadar Ó Ceannabháin in eagar agus a d’fhoilsigh an Clóchomhar i 1983. Deirtear linn gur tharla an…
Tags: An Ghaeilge, An Ghaeltacht, Béaloideas
Campas - Idir Inis Oírr agus Enez Eusa na Briotáine
'Séard a chiallaíonn an focal éigin 'campas' láthair nó suíomh ollscolaíochta. Is gluaiseacht Campas Eorpach Imshaoil a bunaíodh sa bhliain 1990 i tíortha an Chomhphobail. Tá sé mar aidhm aige grúpa scoláirí tríú leibhéil ó…
Logainmneacha: Dianghá le Cruinneas
Ó tosaíodh ag cur ainmneacha na mbailte in airde ag ceann chuile bhóithrín sa taobh seo tíre tá an-suim múscailte i logainmneacha. Gné fíorthábhachtach den stair áitiúil í seo agus ó tharla gurb ea níor mhór a bheith an-chúramach go…
Tags: An Ghaeilge, An Ghaeltacht, Béaloideas, Logainmneacha
Seandálaíocht Chonamara
Go dtí le fíor-ghairid ceapadh gur taobh tíre sceirdiúil, neamh-thorthúil a bhí i gConamara gan aon suíomhanna seandálaíochta ann. lad sin a bhí ann ceapadh nach raibh aon tábhacht ag baint leo. Shíl na húdair nár chónaí mórán…
Tags: Conamara, Seandálaíocht
Seán Chóilín Ó Conaire (1913-1991)
Thíos ar shochraid Dhiarmaidín Uí Shúilleabháin i gCúil Aodha a bhí go leor de phobal Éigse na hÉireann nuair a scaip an scéala go raibh Seán Chóilín Ó Conaire as Ros Muc, fonnadóir cáiliúil eile, caillte freisin. Níorbh ionann is…
Tags: Amhránaíocht, Cultúr, Stair
500 Bliain tar éis Columbus
I mbliana tá An Bhreasail mar atá an chuid eile de thíortha Mheiriceá Theas ag comóradh ‘500 Bliain d'aimsiú an domhan nua’, agus scaipeadh na Críostaíochta go dtí ilchríocha eile. Ba mhaith le go leor againn gur ócáid nó ceiliúradh…
Tags: Stair
Cruinniú na mBád i mBrest/Douarnenez
Maidin bhreá ghrianmhar a bhí inti nuair a chrochamar na seolta ar an Mac Duach i gCinn Mhara ag triall ar an bhFrainc agus cruinniú na mBád thall i mBrest. Is maith is cuimhin liom Colm Ó Maoilchiaráin agus é ag plánáil an halmadóir nua…
Tags: Báid & Bádóirí, Cultúr
Eagarfhocal 1992: Raidió na Gaeltachta - Faoi Bhláth nó ag Meath?
‘Is maith ann Radió na Gaeltachta. Sin é an rud is fearr a d'fhéadfaí ar á fúithi. Agus ní beag mar mholadh é, go háirid nuair a chuimhníonn tú ar an méid rudaí ar an saol seo nach bhféadfá a rá gur maith ann iad…’
Tags: An Ghaeilge, Raidió na Gaeltachta